Καλημέρα παιδιά,
στην περιοχή του κόλπου της Θεσσαλονίκης, και γενικότερα του Θερμαϊκού, υπάρχουν πολλά ναυάγια από τον Α΄ και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν και κάποια από αυτά έχουν ανελκυθεί, εξακολουθούν να υπάρχουν αρκετά ακόμα τα οποία όμως πρέπει πρώτα να εντοπιστούν ή, για όσα είναι εντοπισμένα, να ταυτοποιηθούν. Το τελευταίο βέβαια είναι σημαντικό για όσους προσεγγίζουν τα ναυάγια αυτά με ιστορική διάθεση.
Συνήθως υπάρχουν τέσσερεις μέθοδοι για την εντόπιση ναυαγίων:
1. Η τύχη. Κάποιος είναι τυχερός και πέφτει από τύχη επάνω σ΄ ένα ναυάγιο, είτε καταδυόμενος, είτε εντοπίζοντας το με το σόναρ του σκάφους.
2. Η διάδοση. Πολλοί από εμάς, έχοντας καλές σχέσεις με τους ψαράδες κάποιας περιοχής, έχουμε μάθει για ναυάγια τα οποία υπάρχουν στην περιοχή δραστηριότητας των φίλων μας ψαράδων, και είτε προσπαθούμε, υπομονετικά, να τα εντοπίσουμε, είτε παρακαλούμε τους ψαράδες να μας δώσουν τα στίγματα τους. Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί ανάμεσα στους ναυαγιοδύτες και το φαινόμενο της ανταλλαγής στιγμάτων, τουτέστιν "αλλάζω δυο στίγματα φορτηγών με στίγμα υποβρυχίου" κ.λπ., το κατατάσσω και αυτό στην κατηγορία της διάδοσης.
3. Έρευνα πεδίου. Στην περίπτωση αυτή είτε έχουμε κάποια υποψία για ναυάγιο, είτε ερευνούμε συστηματικά τον βυθό με κάποιο όργανο. Για την έρευνα από την επιφάνεια με σκάφος, τρία είναι τα βασικά όργανα: A.Tο απλό ακουστικό σόναρ του σκάφους, B. Ο πλευρικός σαρωτής, Γ. Ο μαγνητικός σαρωτής. Εδώ θέλω να τονίσω ότι
ο πλευρικός και ο μαγνητικός σαρωτής απαγορεύονται αυστηρά, με υψηλά πρόστιμα, από την ελληνική νομοθεσία. 4. Έρευνα αρχείων. Στην περίπτωση αυτή εντοπίζουμε, συνήθως μέσα από τα πολεμικά ή ιστορικά αρχεία, την καταχώρηση κάποιας βύθισης πλοίου ή πτώσης αεροσκάφους. Με γνώμονα την καταχώρηση ερευνούμε στην αναφερόμενη περιοχή, μέχρι να εντοπίσουμε το ναυάγιο.
Εγώ προσωπικά χρησιμοποιώ την δεύτερη και την τέταρτη μέθοδο. Ειδικά η τέταρτη μέθοδος έχει αποδειχθεί, για τα δικά μου δεδομένα και γούστα, η πιο αποδοτική. Σίγουρα είναι συνδεδεμένη με πολύ μελέτη, έρευνα και χρήματα, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν και κάποιες λειτουργικές προϋποθέσεις για την ιστορική έρευνα όπως η μεθοδικότητα, η ιεράρχηση των πηγών, οι γλώσσες, η γνώση των στρατιωτικών κωδίκων κ.λπ., αλλά πιστεύω ότι η μέθοδος αυτή αναδεικνύει ακριβώς αυτό που βρίσκεται στον πυρήνα ενός ναυαγίου, την ιστορία του.
Όπως προανέφερα, στην περιοχή σας υπάρχουν ναυάγια και από τους δύο μεγάλους πολέμους. Πολλές από τις καταχωρήσεις βυθίσεων του Α΄ΠΠ βρίσκονται είτε στα ίδια τα ημερολόγια των γερμανικών υποβρυχίων, είτε στην πεντάτομη μονογραφία του Arno Spindler για τα γερμανικά υποβρύχια με τον τίτλο "Der Handelskrieg mit U-Booten, Der Krieg zur See 1914-1918 / hrsg. von Marine Archiv, Bd. 1-5". Πολλές καταχωρήσεις επίσης υπάρχουν στα αρχεία του Βρετανικού Ναυαρχείου, και από τους δυο πολέμους, τις οποίες μπορεί να παραγγείλει κανείς, αν γνωρίζει τους κωδικούς των φακέλων, κατ΄ ευθείαν από τη πηγή (
http://www.nationalarchives.gov.uk/). Στην περίπτωση του Β΄ΠΠ οι κύριες πηγές είναι: τα βρετανικά αρχεία (βλ. τον προηγούμενο σύνδεσμο), τα γερμανικά αρχεία στο Freiburg, τα οποία είναι πολύ ακριβά, και τα αμερικανικά αρχεία της NARA (
http://www.archives.gov/), τα οποία έχουν ακριβώς τα ίδια δεδομένα με το Freiburg αλλά σε πιο προσιτή τιμή καθώς προέρχονται από μικροφίλμ.
Στην περίπτωση του Θερμαϊκού, και γενικότερα της βόρειας Ελλάδας, έχουν, τα τελευταία χρόνια, αρχίσει να κυκλοφορούν βιβλία τα οποία εμπεριέχουν μεγάλο μέρος των αρχείων στα οποία αναφέρθηκα. Ένα από αυτά είναι και το βιβλίο, στα γερμανικά, με τον τίτλο "Chronik der Küstenschutzflottille Nordgriechenland 1941-1944" (Χρονικό της Ακτοφυλακής Βόρειας Ελλάδας 1941-1944), στο οποίο, μέσα στις πολλές αναφορές που περιέχει, υπάρχουν και όλες οι καταχωρήσεις των πλοίων που βύθισε ο γερμανικός στρατός κατοχής κατά την αποχώρηση του από την Ελλάδα, τον Οκτώβρη του 1944. Ο ένας μάλιστα από τους συγγραφείς είναι ο θεσσαλονικέας Βύρων Τεζαψίδης, που κατά την γνώμη μου, κατέχει το μεγαλύτερο αρχείο πολεμικών ημερολογίων στον ελλαδικό χώρο.
Το βιβλίο μπορεί να το παραγγείλει κανείς στο διαδίκτυο. Εκτός αυτού κάποιες πληροφορίες για το περιεχόμενο του, στα γερμανικά, μπορεί να βρει στον σύνδεσμο που παραθέτω πιο κάτω.
Σας εύχομαι καλή επιτυχία στις έρευνες σας, καλές βουτιές και καλές αναδύσεις.
DG
http://historisches-marinearchiv.de/aktuell/aktuell.php#Chronik
Καλως ήλθατε στο Forum της ΕΑΘ. Μπορείτε να μεταφερθείτε και στο [a href="http://www.thessalonikidiveclub.gr"]site[/a]
